Μεσοβυζαντινή Περίοδος: Ανέγερση εκκλησιών επάνω σε αρχαία ερείπια

 
Η γειτονιά των Λόφων αναβιώνει. Ο Άγιος Δημήτριος ο Λουμπαρδιάρης οικοδομείται επάνω στα ερείπια αρχαίου πύργου του Διατειχίσματος. Το ναΰδριο της Αγίας Μαρίνας ιδρύεται ύστερα από απολάξευση αρχαίας δεξαμενής, στα τοιχώματά της οποίας σώζονται τοιχογραφίες του 13ου αι. μ.Χ. Για τις έγγειες ιδιοκτησίες στις παρυφές της πόλης του τέλους του 11ου ή των αρχών του 12ου αιώνα, ορόσημο είναι το ερειπωμένο «Βασιλικὸν τεῖχος» που αναφέρεται σε Πρακτικόν των Αθηνών, επίσημο έγγραφο του βυζαντινού κράτους· ένα τμήμα αυτού του τείχους γειτνιάζει με την Κοίλη («χωρίον ἡ Κοίλη») και την εκκλησία της Αγίας Μαρίνας.

 
Ενδεικτική Βιβλιογραφία:

Thompson και Scranton 1943, 376-378· Μακρή, Τσάκος και Βαβυλοπούλου-Χαριτωνίδου 1987-1988· Μπούρας 2010, 60-61.

To εκκλησάκι της Αγίας Μαρίνας σφηνωμένο στον βράχο του λόφου των Νυμφών πριν από την μεταγενέστερη αναμόρφωσή του. Σκίτσο του 1853.

(Πηγή: Royal Danish Library – Danish National Art Library, Harald Conrad Position, Inv. No. 17700)